Οιδίπους επί Κολωνώ τον είδαμε & τον σχολιάζουμε, 18/7 στο θέατρο Δάσους

"Οιδίπους επί Κολωνώ"

Οιδίπους επί Κολωνώ τον είδαμε & τον σχολιάζουμε, 18/7 στο θέατρο Δάσους

Αμίλητοι και ακούνητοι παρακολουθήσαμε μαγεμένοι τον Οιδίπους επί Κολωνώ του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία του Σταύρου Τσακίρη με τον μεγάλο μας ηθοποιό Κώστα Καζάκο στον ομώνυμο ρόλο του Οιδίποδα και τον σπουδαίο Δημήτρη Λιγνάδη στο ρόλο του Ξένου και του Χορού.

Η παράσταση βασίστηκε σε τέσσερις πυλώνες. Ο πρώτος είναι το κείμενο του Σοφοκλή και η σπουδαία μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη, που παρότι μοντέρνα έχει όλη την ομορφιά της αρχαίας γλώσσας και τη βαθιά ποιητικότητα αρωγούς των υψηλών νοημάτων του Σοφοκλή. Ο δεύτερος είναι οι συγκλονιστικές ερμηνείες των ηθοποιών, όλων αλλά κυρίως του Καζάκου, του Λιγνάδη και της Κόρας Καρβούνη στο ρόλο της Αντιγόνης. Ο τρίτος είναι η μουσική του Μίνωα Μάτσα που διέτρεχε παράλληλα ολόκληρη την παράσταση με ψαλμούς και λαρυγγισμούς. Τέλος, ο τέταρτος είναι οι εμπνευσμένες σκηνοθετικές και σκηνογραφικές επιλογές.

Για την υπόθεση του έργου δε θα αναφέρω πολλά, καθώς αυτή είναι γνωστή και υπάρχει αναλυτικά στο διαδίκτυο. Θα πω μόνο πως ο Οιδίπους, πρώην βασιλιάς της Θήβας, τυφλός και εξόριστος φτάνει μετά από περιπλάνηση στον Αθηναϊκό δήμο του Ίππιου Κολωνού, οδηγούμενος από την κόρη του Αντιγόνη. Εκεί κάθεται σ' ένα βράχο μέσα στο ιερό άλσος των Ευμενίδων επικαλείται την Αθηναϊκή φιλοξενία και γυρεύει να συναντήσει τον βασιλιά της πόλης Θησέα. Ο Θησέας φτάνει και ο Οιδίπους του ζητά προστασία όσο ζει και ταφή όταν πεθάνει και ο Θησέας του τα υπόσχεται.  

Η παράσταση, με όλα της τα ρίσκα και τις κρυστάλλινες και κορυφαίες ερμηνείες της, μας έπεισε απόλυτα και μας παρέσυρε ακούσια και εκούσια σε μια θεατρική μυσταγωγία και να μας τοποθετήσει στο κέντρο των διαχρονικών και επίκαιρων προβληματισμών της. Κατάφερε να αποτελέσει μια θεατρική πρόταση, να ξεφύγει από την αφηγηματική δυσκαμψία του αρχαίου κειμένου και με τέλεια πλαστικότητα να μας αποδώσει όχι αφηγηματικές απαγγελίες αλλά ένα δυναμικό και σύγχρονο θεατρικό έργο. Οι ηθοποιοί ενδύονται τους ρόλους σαν ενδύματα, μόνο σκηνογραφικά, δεν απαγγέλουν (και εδώ διαφωνούμε με τις περισσότερες κριτικές που αντιγράφοντας η μία την άλλη με τυφλό copy past μιλούν για απαγγελία). Οι ηθοποιοί με την παράλληλη μουσική, το μεγάλο τους ταλέντο, την εξαιρετική μετάφραση και σκηνοθεσία ερμηνεύουν ρόλους.

Το έργο πραγματεύεται πολλά θέματα, την εξορία, το νόμο, την αγάπη και το μίσος, το θάνατο και πολλά άλλα. Θα σταθώ σε τρία από αυτά: 

ΕΞΟΡΙΑ

Η τραγωδία των καταστάσεων που φέρει έναν πολίτη να καταλήγει άπολης (χωρίς πόλη), ξένος ανάμεσα σε ξένους. Στο σημείο αυτό δε νομίζω ειλικρινά κανένας από τους θεατές να μη σκέφτηκε πόσο διαχρονικό και σύγχρονο είναι το κείμενο του Σοφοκλή και πόσο η μοντέρνα μετάφραση του Δημητριάδη και οι καθαρές κρυστάλλινες ερμηνείες των ηθοποιών μας τοποθετούν στο σήμερα και στην κάθε λογής προσφυγιά που συναντάμε.

«Οικτίρμονες ξένοι …

σας ικετεύω,

ξένοι λυπηθείτε εμένα.»

Ικετεύει η Αντιγόνη για άσυλο τους πολίτες της Αθήνας.

«Ας δεχτούν με έλεος τον ικέτη.

Δε θα φύγω πια από το σημείο που κάθομαι.»

Ικετεύει ο Οιδίπους τους πολίτες Αθηναίους. 

«Σήκω πάλι απ’ τα έδρανα και φύγε αμέσως απ’ τη χώρα μας,

μη προσθέτης στην πόλη μου μίασμα»

Προστάζουν οι πολίτες της Αθήνας.

ΝΟΜΟΣ

Οι νόμοι των Θεών και της Θήβας που καταδιώκουν μια ζωή τον Οιδίποδα και τον εξορίζουν είναι υπό αμφισβήτηση και δεν τον αγγίζουν. Για τον Οιδίποδα τα αμαρτήματα του ήταν εκούσια (μη ηθελημένες πράξεις), ήταν κελεύσματα και αποφάσεις των θεών να σκοτώσει τον πατέρα του, να συνάψει ανόσιο γάμο με τη μητέρα του και να γίνει πατέρας των αδερφών του. Αυτός δεν ήξερε τίποτα απ’ όλα αυτά της τύχης τα βουλήματα, που προφητεύτηκαν στον Λάιο (τον πατέρα του) πριν καν ο ίδιος γεννηθεί.

«…με χρησμούς έφτασε θέσφατο στον πατέρα μου

πως θα πεθάνει από το παιδί του,

με πιο δικαίωμα κατηγορείς για αυτό εμένα

που τότε ακόμη ούτε ο πατέρας μου με είχε σπείρει.

… για το γάμο της μητέρας… με γέννησε χωρίς να ξέρει, χωρίς να ξέρω

κι ενώ με γέννησε μου γέννησε παιδιά.

…ακούσια την παντρεύτηκα.»

Απαντάει ο Οιδίπους στον Κρέοντα.

Ο Οιδίπους επιζητά να κριθεί με τους νόμους των Αθηναίων πολιτών και του βασιλιά Θησέα. Επιζητά να κριθεί με τους δημοκρατικούς νόμους της εποχής του συγγραφέα Σοφοκλή και τη συνείδηση των θεατών του έργου του. 

ΘΑΝΑΤΟΣ

«Παιδία ακολουθήστε με εδώ

……….

αφήστε με να βρω ο ίδιος τον ιερό τύμβο

όπου είναι η μοίρα μου να ενταφιαστώ.»

Λέει ο Οιδίπους στις κόρες του.

Ο άνθρωπος, μέσα απ’ τον Οιδίποδα, ξεπερνά το θάνατο. Τον βλέπει να έρχεται, δεν τον αρνείται και δεν τον φοβάται, τον προϋπαντεί, έχοντας πρώτα εκφράσει την αγάπη του προς τις κόρες του και έχοντας καταραστεί και εκφράσει το μίσος του προς τους γιούς του.

«Δεν τον σκότωσε ούτε κάποιος πορφυρός κεραυνός θεού

ούτε θάλασσα θύελλα που ξέσπασε τότε εκείνη τη στιγμή

…τον άρπαξαν αόρατες πεδιάδες

τον βρήκε θάνατος αφανής»

Εξιστορεί ο Ξένος

Ο Οιδίπους πεθαίνει όρθιος, δικαιωμένος και με σώας τα φρένας και ατσαλάκωτη συνείδηση. Δηλαδή, πεθαίνει με τον ιδανικό θάνατο για κάθε άνθρωπο και κυρίως για κάθε άνθρωπο πλήρη ημερών.

Μια παράσταση που αξίζει να την δείτε αν την πετύχετε στο δρόμο σας αυτό το καλοκαίρι.

Γνώμη: Νέστορας Αναστάσιος      

Το Χειροκρότημα εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=c6W5sUGp_bU

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ:

http://www.stellasview.gr/2017/07/17-1807.html

Συντελεστές

Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης

Σκηνοθεσία: Σταύρος Τσακίρης

Σκηνικά: Κέννυ ΜακΛέλλαν

Κοστούμια: Θάλεια Ιστικοπούλου

Μουσική: Μίνως Μάτσας

Παίζουν: Δημήτρης Λιγνάδης (Ξένος), Κώστας Καζάκος (Οιδίπους), Κόρα Καρβούνη (Αντιγόνη), Τζένυ Κόλλια (Ισμήνη), Γιάννος Περλέγκας (Θησέας), Δημήτρης Ήμελλος (Κρέων), Δημήτρης Λάλος (Πολυνείκης), και 8μελής χορός ηθοποιών.

Παραγωγή: Venus A.E.